9.aydan sonra çocuğun temel besini olmaktan çıkan anne sütü 12-15 ay arasında, en geç 2 yaşında ve anne için uygun olan bir zamanda kesilmelidir. Anne sütü kesilirken ailenin diğer bireylerinin çocuk ile daha fazla ilgilenmesi ve anneye yardımcı olması gerekir.
Çocuk 13-14 aylık olduktan sonra kendisi kaşık kullanmalıdır. Aile bireyleri ile sofraya oturan çocuğun ayrı bir tabağı olmalı ve neyi, ne kadat tükettiğine dikkat edilmelidir.
En sık yapılan hatalardan biri çocuğu yemek suyu ile beslemektir. Hiçbir besleyici değeri olmayan bu beslenme biçimi uygulanmamalıdır.
Bu dönemde de çocuklar günde 4 öğün beslenmeli, temel besin gruplarını;
a) süt ve sütlü gıdalar;
b) etler, yumurta ve baklagiller;
c) sebze ve meyveler;
d) unlu ve nişastalı besinler; yeterli ve dengeli olarak tüketilmelidirler.
Genellikle dengeli bir beslenme listesi şu şekilde olmalıdır:
- Her gün en az 2 su bardağı süt veya yoğurt verilmelidir. Çünkü bu besinler kemik gelişimi için önemli olan KALSİYUM’un en iyi kaynağıdır. İki kibrit kutusu peynirde bir bardak sütteki kadar kalsiyum vardır.
- Vücutta kan yapımında görevli olan DEMİR’in en iyi kaynağı olan tavuk, balık, yumurta ve kurubaklagillerin bir veya bir kaçından en az iki porsiyon bulunmalıdır. Yumurta, düzenli et yiyen çocuklara gün aşırı, diğerlerine her gün verilebilir. Yumurta rafadan veya katı pişmiş olarak sandviç içine veya omlet şeklinde de tüketilebilir.
1 porsiyon et = 2 köfte veya 3-4 silme yemek kaşığı kurubaklagil (mercimek, bakla, kurufasulye) - Meyve ve sebzeler, VİTAMİN’ler açısından zengindir, ayrıca kalsiyum ve demir emilimine de yardımcıdır. Bu yaşta çocuklara 3-4 porsiyon sebze ve meyve verilmelidir. Ancak çocuklar özellikle sebzeler konusunda çok seçicidir. Bu nedenle sebzelerin çorbalar, pilav, makarna, börek ve köfteler içine doğrudan konması veya yine pilav, makarna, köfte yanında ek olarak verilmesi sebzelerin daha zevkli ve kolay yenmesini sağlayabilir. Meyvelerin kabuklu olarak yenmesi bu yaş grubunda sık rastlanan kabızlık sorununun önlenmesine yardımcı olur.
1 porsiyon sebze =5-6 silme yemek kaşığı sebze yemeği
1 porsiyon meyve = 1 orta boy meyve = 3 / 4 su bardağı meyve suyu - Vücudun esas ENERJİ kaynağı olan ekmek ve diğer unlu nişastalı yiyeceklerden günde en az 6 porsiyon yenmesi gerekmektedir. Belirlenen bu miktarın 3 porsiyonu 3 dilim ekmek, diğerleri çorba, pilav, makarna, patates, börek vb. şeklinde verilebilir.
1 porsiyon = 5-6 silme yemek kaşığı pilav / makarna veya 1 dilim ekmek
Çocuklara mümkün olduğu kadar erken dönemde kendi kendilerine çatal-kaşık kullanarak yemeleri öğretilmelidir. İlk 3 yaşta çocuklarda çiğneme ve yutma işlevlerinin gelişimi tamamlanmamıştır. Bu nedenle besinler yumuşak bir şekilde verilmelidir. Sert ve taneli besinler kolayca soluk borusuna kaçarak boğulmaya yol açabileceği için verilmemelidir. Fındık, fıstık, kabak ve ay çekirdeği ile kurubaklagilller solunum yollarına en sık kaçan maddelerdir.
Çocuklara çay, kahve ve kola verilmesi içerdikleri uyarıcı maddeler nedeni ile onları aşırı sinirli yapar. En iyisi bu içecekleri çocuğa hiç tattırmamaktır.
Her çeşit şeker çocuklara sık verilmemesi gereken yiyeceklerdendir. Yemek aralarında çocuğa şeker vermek, iştahını kapatarak yetersiz beslenmesine yol açtığı gibi ileride görülen diş çürüklerinin de önde gelen nedenidir. Bu dönemde çocuklar ağız ve diş sağlığı konusunda eğitilmelidirler. 1,5-2 yaşına gelen her çocuk bir diş fırçasına sahip olmalıdır. Bu yaşta henüz diş macununa gerek yoktur. Diş macunu kullanmaya 3.yaştan sonra başlanabilir.
2. yaşındaki çocuk için örnek menü
Sabah:
- 1 çay bardağı süt veya meyve suyu (evde yapılmış, taze)
- 1 kibrit kutusu peynir veya 1 yumurta ( haftada 2 kez)
- 1 tatlı kaşığı yağ veya 5 adet çekirdeği çıkarılmış zeytin
- 2-3 tatlı kaşığı reçel, bal veya pekmez
- 1 orta dilim ekmek, domates
Ara :
- 1 porsiyon meyve
Öğle:
- 1 köfte kadar haşlama veya ızgara et, tavuk, balık veya sebzeli köfte,
- kıymalı kabak dolması, kurubaklagil yemekleri
- 4 yemek kaşığı sebze yemeği
- 3-4 yemek kaşığı pilav veya makarna
- 1 çay bardağı yoğurt veya süt
İkindi:
- 1 çay bardağı meyve suyu veya 1 çay bardağı süt (sabahki sütün yerine)
- 4-5 adet bisküvi veya 1 dilim ekmek
Akşam:
- 1 kase çorba ( mercimek, tarhana, yayla)
- 4 yemek kaşığı sebze yemeği
- 1 çay bardağı yoğurt
- 1 orta dilim ekmek
5 yaşındaki çocuk için örnek menü
Sabah:
- 1 çay bardağı süt veya meyve suyu (evde yapılmış, taze)
- 1 kibrit kutusu peynir veya 1 yumurta ( haftada 2-3 kez)
- 1 tatlı kaşığı yağ veya 5 adet çekirdeği çıkarılmış zeytin
- 3 tatlı kaşığı reçel, bal veya pekmez
- 2 orta dilim ekmek
Ara:
- 1 porsiyon meyve
Öğle:
- 1 köfte kadar et, tavuk veya balık , 5-6 yemek kaşığı sebze yemeği
- 5-6 yemek kaşığı pilav veya makarna
- 1 çay bardağı yoğurt
- 1 orta dilim ekmek
- 1 kase salata
İkindi:
- 1 çay bardağı meyve suyu veya süt
- 1 dilim kek veya poğaça
Akşam:
- 1 kase çorba (mercimek, tarhana, yayla)
- 5-6 yemek kaşığı sebze yemeği
- 1 çay bardağı yoğurt
- 2 orta dilim ekmek
- 1 kase salata